10.      Goodwill

Het verloop van de goodwill is als volgt:

De goodwill wordt jaarlijks aan een beoordeling van bijzondere waardevermindering onderworpen, of vaker als er indicaties zijn van een bijzondere waardevermindering. Ten behoeve van deze beoordeling wordt goodwill toegerekend aan kasstroomgenererende eenheden. Toerekening vindt plaats naar die (groep van) kasstroomgenererende eenheden die naar verwachting zullen profiteren van de bedrijfscombinatie waarin de goodwill is opgetreden. De kasstroomgenererende eenheden die bij de beoordeling worden gehanteerd sluiten aan bij de operationele segmenten.

De boekwaarde van de goodwill (met onbepaalbare levensduur) is op segmentniveau als volgt verdeeld:

De volgende belangrijke veronderstellingen zijn gehanteerd bij de bepaling van de bedrijfswaarde van de segmenten Fietsen en Onderdelen & accessoires en zijn gebaseerd op ervaringen uit het verleden in de specifieke markten en landen:

• omzetontwikkeling, op basis van historisch gemiddelde van de laatste 3 jaar, voor Fietsen respectievelijk Onderdelen & accessoires van 10,1% (2014: 7,6%) respectievelijk van 3,8% (2014: 4,1%).
• operationele marge, op basis van gemiddelde van de laatste 3 jaar, voor Fietsen respectievelijk Onderdelen & accessoires van 5,7% (2014: 5,3%) respectievelijk van 4,1% (2014: 4,0%).
• werkkapitaalontwikkeling, op basis van de historisch gemiddelde verhoudingsgetallen ten opzichte van de omzet in de laatste 3 jaar, voor Fietsen respectievelijk Onderdelen & accessoires van 34% (2014: 33%) respectievelijk van 27% (2014: 27%).
• een constante groeivoet van 1,7% (2014: 3,0%) is gehanteerd voor de raming van de oneindige kasstroom na de initiële periode van 5 jaar.
• kasstromen worden verdisconteerd met een gewogen gemiddelde vermogenskostenvoet na belastingen van 7,4% (2014: 7,5%).

De gehanteerde vermogenskostenvoet komt overeen met een gewogen gemiddelde vermogenskostenvoet voor belastingen van 9,6% (2014: 9,8%).

Uit de beoordeling van de bijzondere waardevermindering in 2015 blijkt dat er sprake is van een substantiële overwaarde van de goodwill. Accell Group is van mening dat veranderingen in de gehanteerde belangrijke veronderstellingen redelijkerwijs niet zullen leiden tot overschrijding van de boekwaarde ten opzichte van de realiseerbare waarde van de kasstroomgenererende eenheden.

11.      Overige immateriële vaste activa

Het verloop van de immateriële vaste activa is als volgt:

De merkrechten per 31 december 2015 betreft de waardering van met name de merken Raleigh en Diamondback vanuit de overname van Raleigh Cycle (€ 24,1 miljoen) alsmede Ghost (€ 9,4 miljoen). Daarnaast zijn de merkrechten van SBS, Brasseur, Hellberg, Currie en Van Nicholas gewaardeerd voor in totaal € 5,0 miljoen.

Merkrechten hebben een onbepaalbare levensduur aangezien er geen voorspelbare beperking aan de periode is waarin deze merken economisch gebruikt kunnen worden.

De boekwaarde van de merkrechten (met onbepaalbare levensduur) zijn op segmentniveau als volgt verdeeld:

De merkrechten met onbepaalbare levensduur worden onderworpen aan een beoordeling van bijzondere waarde- vermindering. De belangrijkste uitgangspunten bij de beoordeling bestaan uit de gebudgetteerde verwachtingen ten aanzien van de omzet van de merken, de royaltyvergoedingen van de merken en de verdiscontering van kasstromen met een gewogen gemiddelde vermogenskostenvoet na belastingen van 7,4% (2014: 7,5%). Deze beoordeling heeft eind 2015 geleid tot een bijzonderde waardeverminderingslast van € 0,5 miljoen voor merken van Accell North America, omdat de omzet van deze merken zijn teruggelopen.

De klantenbestanden en licenties betreffen het klantenbestand van Comet, een Fins klantenbestand en de waardering van het Turkse dealernetwerk. Tevens is in 2013 de verlenging van een licentie-overeenkomst met 10 jaar geactiveerd. De levensduur van het Turkse en het Spaanse klantenbestand worden geschat op 20 jaar en die van het Finse klantenbestand op 10 jaar, over de bestanden wordt vanaf respectievelijk 2012, 2015 en 2013 afgeschreven.

De overige immateriële vaste activa betreffen kosten voor ontwikkeling, die met name verband houden met de ontwikkeling in elektrische fietsen en voor software.

De afschrijvingskosten worden in de winst- en verliesrekening verantwoord onder de afschrijvingen. De resterende afschrijvingstermijn voor geactiveerde patenten bedraagt 3 jaar, voor het Turkse klantenbestand 16 jaar, voor het Spaanse klantenbestand 19 jaar, voor het Finse klantenbestand 7 jaar evenals voor de licentie-overeenkomst.

12.      Deelnemingen

In de geconsolideerde jaarrekening 2015 zijn naast Accell Group N.V. te Heerenveen, tevens de financiële gegevens van de onderstaande vennootschappen opgenomen.

Deelnemingen met een zeer gering effect op de geconsolideerde jaarrekening zijn niet in bovenstaand overzicht opgenomen. Een volledige lijst van deelnemingen is gedeponeerd bij het Handelsregister van de Kamer van Koop- handel te Leeuwarden.

Deze deelnemingen hebben een strategisch karakter. De stemrechten zijn gelijk aan het procentuele gehouden belang.

Het verloop van de niet-geconsolideerde deelnemingen is als volgt:

Samengevatte financiële gegevens van het belang in de niet-geconsolideerde deelnemingen:

Gedurende 2015 heeft Accell Group een bijzondere waardevermindering verantwoord ten bedrage van € 1,2 miljoen op een uitstaande lening aan Jalaccell OÜ (zie ook toelichting 13. Overige financiële vaste activa). Tevens is een bijzondere waardevermindering ten bedrage van € 0,1 miljoen verantwoord op de boekwaarde van het belang in Jalaccell OÜ. Deze bijzondere waardevermindering van € 0,1 miljoen is verdisconteerd in de boekwaarde van de niet-geconsolideerde deelnemingen. De reden van de bijzondere waardeverminderingen is dat de nieuwe activiteiten van Jallaccell OÜ in de metaalindustrie onvoldoende economische basis verschaffen voor een volledige inning van de uitstaande lening.

13.      Overige financiële vaste activa

Gedurende 2015 heeft Accell Group een bijzondere waardevermindering verantwoord ten bedrage van € 1,2 miljoen op een uitstaande lening aan Jalaccell OÜ (zie toelichting 12. Deelnemingen); de resterende € 0,8 miljoen wordt naar verwachting in 2016 ontvangen.

14.      Voorraden

Voorraden onderweg betreffen verscheepte goederen, waarvan Accell Group per balansdatum het economisch eigendom heeft verkregen en welke nog niet ontvangen zijn.

Per balansdatum zijn voorraden met een boekwaarde van circa € 10,5 miljoen gewaardeerd tegen lagere netto-opbrengstwaarde. De afwaardering van de voorraden naar lagere opbrengstwaarde bedraagt in het boekjaar 2015 € 3,3 miljoen (2014: € 3,1 miljoen) en deze is als last verantwoord in de winst- en verliesrekening.

De kosten van voorraad die opgenomen zijn als last gedurende het boekjaar betreft € 719,2 miljoen (2014: € 659,3 miljoen).

15.      Handelsvorderingen

De nominale waarde van de handelsvorderingen benadert de reële waarde. Handelsvorderingen zijn niet-rentedragend en hebben afhankelijk van het seizoen een betalingstermijn van 30-150 dagen. De voorziening voor bijzondere waardevermindering wordt bepaald middels een individuele beoordeling van vervallen handelsvorderingen. Om kredietrisico’s ten aanzien van handelsvorderingen te beheersen heeft Accell Group een kredietbeleid uitgewerkt. Het beleid inzake kredietrisico’s is opgenomen onder toelichting 22. Financiële instrumenten en risicobeheer.

De mutaties in de voorziening voor bijzondere waardevermindering van handelsvorderingen is als volgt:

De ouderdomsanalyse van de handelsvorderingen is in onderstaand overzicht weergegeven.

Accell Group hanteert diverse specifieke en in beperkte mate individuele betalingscondities met haar afnemers die afhankelijk van de aard van de leveranties verschillen en ook per land kunnen verschillen. Door het seizoensmatige karakter van de activiteiten worden er aan klanten zogenaamde wintercondities geboden, waarbij de klanten kunnen kiezen voor een extra betalingskorting of een langere betalingstermijn. Dit is gebruikelijk in de branche.

16.      Eigen vermogen

Het geconsolideerde eigen vermogen is gelijk aan het enkelvoudige eigen vermogen. De toelichtingen en verloop- overzichten van het eigen vermogen zijn opgenomen in de enkelvoudige jaarrekening.

17.      Rentedragende leningen

Begin 2013 is Accell Group een financieringsovereenkomst aangegaan met een syndicaat van zes (internationale) banken voor een totale groepsfinanciering van € 300 miljoen. De in het syndicaat deelnemende banken zijn ABN AMRO Bank, Deutsche Bank, ING Bank, Rabobank, BNP Paribas en HSBC. De oorspronkelijke financiering bestaat uit € 125 miljoen aan lange leningen (term loans) en een werkkapitaalfinanciering (revolving credit facility) van € 175 miljoen, waarvan € 65 miljoen aan seizoensfaciliteit. Op een deel van de term loans wordt regulier € 12,5 miljoen per jaar afgelost. In 2014 heeft een aanvullende aflossing  plaatsgevonden van € 20,5 miljoen, naar aanleiding van de verkoop van de activiteiten van Hercules en Tunturi Fitness. In 2015 is de werkkapitaalfinanciering uitgebreid met € 25 miljoen uit de zogenaamde 'accordion-facility' die onderdeel uitmaakt van de financieringsovereenkomst. De 'accordion-facility' bestaat uit in totaal € 50 miljoen, de overige € 25 miljoen zal in 2016 worden aangetrokken.

De rentevoet voor de lange leningen is vastgezet en bedraagt in 2015 circa 3,8%. Met de nieuwe overeenkomst zijn vrijwel alle oude financieringsafspraken vervallen, behalve de bestaande 10-jarige lening van de Deutsche Bank van € 15 miljoen. Deze lening is onderdeel gemaakt van de nieuwe faciliteit en de convenanten zijn geharmoniseerd, maar de lening heeft een resterende looptijd van 6 jaar en kent een (in principe vaststaand) rentepercentage van 5,8%, waarbij de in deze rente besloten liggende kredietopslag één keer per jaar wordt vastgesteld.

De financiering was in eerste instantie gecommitteerd voor 3 jaar met een mogelijkheid tot verlenging naar 5 jaar. Alle deelnemende banken hebben in de loop van 2014 met de verlenging tot 5 jaar ingestemd.

Accell Group heeft als zekerheid de handelsvorderingen en voorraden van haar Nederlandse, Duitse, Engelse en Amerikaanse werkmaatschappijen afgegeven aan de verstrekkers van de term loans. Het is niet toegestaan dat Accell Group deze activa inzet als zekerheden voor andere leningen of deze activa verkoopt aan derden als methode voor het verkrijgen van additionele financiering. Met betrekking tot de overige bankleningen zijn geen zekerheden verstrekt. Het rentepercentage van de resterende leningen bedraagt gemiddeld 3,0%.

Het beleid inzake renterisico’s is opgenomen onder toelichting 22. Financiële instrumenten en risicobeheer. Hierin worden tevens de financiële convenanten behandeld, zoals die zijn vastgelegd in de financieringsovereenkomst.
De langlopende rentedragende schulden dienen als volgt afgelost te worden:

18.      Pensioenvoorzieningen en -vorderingen

Toegezegde pensioenregelingen

Accell Group draagt bij aan toegezegde gefinancierde pensioenregelingen voor deelnamegerechtigde werknemers. De toezegde pensioenregelingen hebben met name betrekking op de Engelse pensioenregeling, welke circa 85% van de pensioenverplichting en meer dan 90% van de fondsbeleggingen beslaat. De Engelse pensioenregeling is onderworpen aan de Engelse wetgeving en wordt door een separaat fonds geadministreerd dat juridisch gescheiden is van de Engelse dochteronderneming. De vertegenwoordigers van dit fonds (‘trustees’) worden aangesteld door de onderneming. De pensioenuitkeringen zijn gerelateerd aan het laatst verdiende loon op pensioendatum en aan het aantal dienstjaren. Sinds december 2002 is het toegezegde gedeelte van deze regeling bevroren en worden er in deze regeling geen nieuwe aanspraken toegekend. Uit de statuten van de Engelse pensioenregeling blijkt dat de onderneming een onvoorwaardelijk recht in de vorm van terugbetalingen heeft op het moment dat er sprake is van een overschot en het fonds geen verdere verplichtingen meer heeft c.q. dan wel op het moment dat de regeling geliquideerd wordt.

De Engelse pensioenregeling stelt de onderneming bloot aan actuariële risico’s, zoals marktrisico, renterisico en inflatierisico. Er is voor de onderneming geen sprake van ongebruikelijke, specifieke risico’s in de regeling. De beleggingsstrategie is om circa 33% van de pensioenbeleggingen aan te houden in veilige vastrentende waarden (aan de index gerelateerde Engelse staatsobligaties en obligaties in onder meer vastgoed) en circa 67% in beleggingen met een rendementsdoelstelling (bestaande uit gediversificeerde groeifondsen en obligatieportefeuilles). Deze strategie weerspiegelt het risicoprofiel van de pensioenverplichting en de houding van de trustees en de onderneming ten aanzien van de risico’s. De opbrengsten van de rendementsstrategie wordt niet alleen bereikt door directe investeringen in rendementsbeleggingen, maar de obligatieportefeuilles die aandelengerelateerd zijn staan blootstelling toe aan rendementen door het gebruik van futures welke gedekt worden door onderpand in de vorm van aan de index gerelateerde Engelse staatsobligaties.

De waardering van de Engelse pensioenregeling is in de balans aangepast als uitvloeisel van een aanbeveling van de Autoriteit Financiële Markten ("AFM") ten aanzien van de toepassing van de verslaggevingsstandaarden rondom pensioenen, zie toelichting op pagina 120.

Daarnaast draagt Accell Group bij aan gefinancierde toegezegde pensioenregelingen voor deelnamegerechtigde werknemers in Canada en Taiwan, een bevroren niet-gefinancierde toegezegde pensioenregeling in Duitsland en een niet-gefinancierde toegezegde pensioenregeling in Hongkong. De toegezegde pensioenregelingen van Accell Group kennen geen werknemersbijdragen meer, omdat dit met name bevroren regelingen betreffen.

De overeenkomstig IAS 19 uitgevoerde actuariële berekeningen per 31 december 2015 zijn verricht door actuarissen van erkende pensioenadviesbureaus. Bij de bepaling van de toegekende aanspraken worden de volgende belangrijke uitgangspunten en veronderstellingen op basis van een gewogen gemiddelde gebruikt:

In de winst- en verliesrekening zijn de volgende bedragen met betrekking tot de toegezegde pensioenregelingen opgenomen:

In het overzicht van de gerealiseerde en niet gerealiseerde resultaten zijn de volgende bedragen met betrekking tot de toegezegde pensioenregelingen opgenomen:

In de balans zijn de volgende bedragen met betrekking tot de toegezegde pensioenregelingen opgenomen:

De pensioenverplichtingen en de reële waarde van fondsbeleggingen zijn als volgt nader uit te splitsen:

De mutatie in de contante waarde van de pensioenverplichting is als volgt:

De mutatie in de reële waarde van de fondsbeleggingen is als volgt:

De reële waarde van de fondsbeleggingen is als volgt:

De reële waarden van bovengenoemde aandelengerelateerde beleggingen en waardeschuldpapieren worden vastgesteld op basis van genoteerde marktprijzen in actieve markten. Het werkelijk behaalde rendement op fonds- beleggingen was € 3,4 miljoen in 2015 (2014: € 11,9 miljoen).

De gemiddelde looptijd van de pensioenverplichting is 16 jaar per 31 december 2015 (2014: 16 jaar). Significante actuariële veronderstellingen bij de bepaling van de pensioenverplichting zijn de disconteringsvoet en de verwachte salarisstijging. De onderstaande gevoeligheidsanalyses zijn bepaald op basis van redelijkerwijs mogelijke veranderingen van de betreffende veronderstellingen per jaareinde. De analyse laat de onderlinge afhankelijkheid buiten beschouwing:

• indien de disconteringsvoet 1% hoger is, zal de pensioenverplichting met € 9,4 miljoen afnemen (2014: € 10,3 miljoen);
• indien de disconteringsvoet 1% lager is, zal de pensioenverplichting met € 15,2 miljoen toenemen (2014: € 10,0 miljoen);
• indien de verwachte salarisstijging met 1% toeneemt, zal de pensioenverplichting met € 2,2 miljoen toenemen (2014: € 5,7 miljoen);
• indien de verwachte salarisstijging met 1% afneemt, zal de pensioenverplichting met € 4,6 miljoen afnemen (2014: € 5,7 miljoen).

De gevoeligheidsanalyses zijn per jaareinde opgesteld met behulp van dezelfde methoden als de pensioenverplichting in de balans. De gevoeligheidsanalyses zijn wellicht niet representatief voor de werkelijke verandering in de pensioenverplichting. Het is namelijk onwaarschijnlijk dat de veranderingen in veronderstellingen geïsoleerd plaats zullen vinden, omdat een aantal van de veronderstellingen met elkaar samenhangen.

De onderneming heeft bedrijfsgebouwen en terreinen als onderpand aan de trustees van het Engelse pensioenfonds verstrekt, zoals toegelicht onder toelichting 9. Materiële vaste activa. Daarnaast heeft de onderneming aan de trustees een groepsgarantie verstrekt, waarbij in het geval van een faillissement van de Engelse dochtermaatschappij, Accell Group garant staat voor eventuele tekorten in de Engelse pensioenregeling tot een maximum van £ 8,7 miljoen.

In 2016 zal Accell Group naar verwachting een bedrag van € 0,9 miljoen inzake alle toegezegde pensioenregelingen als bijdrage betalen.

Toegezegde bijdrageregelingen

Bedrijfstakpensioenfonds

De onderneming heeft circa 525 werknemers in Nederland, die deelnemen aan de regeling van het bedrijfstak- pensioenfonds Metalektro, vastgesteld in overeenstemming met de CAO van de bedrijfstak waarin Accell Group werkzaam is. Deze CAO heeft geen einddatum. Het bedrijfstakpensioenfonds heeft ongeveer 1.250 deelnemende bedrijven en 144.000 deelnemers die bijdragen aan de regeling. De bijdrage van Accell Group aan de regeling van het bedrijfstakpensioenfonds is minder dan 1,0% van het totaal van de bijdragen aan de regeling. De regeling beheerst haar risico’s op een wereldwijde basis, en niet op bedrijfs- of werknemersniveau, en is onderworpen aan Nederlandse wetgeving.

De Nederlandse Pensioenwet schrijft voor dat een bedrijfstakpensioenfonds haar regeling dient te monitoren op basis van specifieke criteria, waaronder de dekkingsgraad van de fondsbeleggingen ten opzichte van de pensioen- verplichtingen. Deze dekkingsgraad dient hoger te zijn dan 104,3%. Iedere onderneming die deelneemt aan een regeling van een Nederlands bedrijfstakpensioenfonds betaalt een premie die berekend wordt als percentage van het pensioengevend salaris, waarbij iedere onderneming hetzelfde percentage bijdraagt. De premie kan jaarlijks fluctueren gebaseerd op de dekkingsgraad van het bedrijfstakpensioenfonds. De pensioenrechten van iedere werknemer zijn gebaseerd op het gemiddelde salaris van de werknemer tijdens het dienstverband.

De dekkingsgraad van het bedrijfstakpensioenfonds is gedaald tot 97,7% per 31 december 2015 (31 december 2014: 102,0%). Als gevolg van de lage dekkingsgraad heeft Metalektro een herstelplan ingediend bij De Nederlandsche Bank, die toezicht houdt op alle pensioenfondsen in Nederland. Door de lage dekkingsgraad en als gevolg van de verplichtingen vanuit het herstelplan is de pensioenpremie 26,6% in 2015 (2014: 27,1%). De dekkingsgraad wordt berekend door de fondsbeleggingen te delen door de pensioenverplichting en is gebaseerd op de werkelijke marktrente.

Het bedrijfstakpensioenfonds heeft de onderneming geïnformeerd dat de regeling kwalificeert als een toegezegde bijdrageregeling. Zij geeft als reden hiervoor dat de aangesloten ondernemingen slechts een plicht hebben tot het betalen van de jaarlijks verschuldigde pensioenpremies. Er bestaat voor de aangesloten ondernemingen geen enkele verplichting om eventuele tekorten in het fonds aan te zuiveren. Evenmin bestaat er enige aanspraak op mogelijk aanwezige overschotten. Dienovereenkomstig verwerkt Accell Group deze regeling als toegezegde bijdrageregeling in de jaarrekening. De pensioenkosten van het bedrijfstakpensioenfonds zijn voor Accell Group voor iedere periode gelijk aan de te betalen pensioenpremie voor die periode.

Overige toegezegde bijdrageregelingen

De werknemers van de buitenlandse dochterondernemingen zijn over het algemeen aangesloten bij een door de lokale overheid uitgevoerde pensioenregeling. De dochterondernemingen zijn alleen verplicht een bepaald percentage van de salariskosten aan de lokale pensioenbeheerder af te dragen.

19.      Uitgestelde belastingen

De uitgestelde belastingen zijn als volgt samengesteld:

Het verloop van de actieve en passieve belastinglatenties is als volgt: